2. YÖNETİM MUHASEBESİ

            Finansal muhasebenin temel işlevinin sona erdiği noktada yönetim muhasebesinin işlevleri başlamakta ve bu aşamada, finansal muhasebeden sağlanan veri ve bilgiler, bu veri ve bilgiler ile ilgili bazı karar süreçlerinde yararlanmak üzere işlenmeye çalışılmaktadır.

            2.1. Yönetim Muhasebesinin Tanımı

            Yönetim muhasebesi, işletmede geçmişte alınan sonuçlar ile gelecekte ortaya çıkması beklenen olayların tarafsız ölçülerini veya verilerini sağlayan bir muhasebe türü olarak tanımlanabilir.

           Yönetim muhasebesi, işletme ve diğer kuruluşların yönetiminde, muhasebe verilerinin ve diğer finansal verilerin nasıl kullanılabileceğini konu edinen muhasebe dalı olarak da tanımlanabilir.

        Genel olarak yönetim muhasebesi, işletme yöneticilerine, işletme yönetiminde alacakları kararlarda gereksinim duydukları veri ve bilgileri düzenleyen, yorumlayan, iş programı ve yıllık bütçe uygulamasıyla denetim olanağı sağlayan muhasebe türü olarak tanımlanabilir.

            2.2 Yönetim Muhasebesinin Amaçları

            Yönetim muhasebesinin temel amacı, işletme yöneticisine karar almada yardımcı olmaktır. İşletme yöneticisi, yönetim muhasebesi sayesinde planlama ve karar alma sürecinde atılacak adımları daha kolay belirler.

            Yönetim muhasebesinin genel amaçları aşağıda görüldüğü gibi başlıca 3 madde olarak sıralanabilir;

            1. İşletme faaliyetlerinin planlanmasına yardımcı olmak,

            2. İşletme faaliyetlerinin denetlenmesine yardımcı olmak,

3. İşletme yöneticilerinin karar almasına yardımcı olmak.

Yönetim muhasebesi, işletme amaçları ile işletmede çalışanların amaçlarını ortak amaçlar doğrultusunda bir araya getirmeyi amaçlar. Böylece işletmenin verimliliği daha da artacaktır.

Yönetim muhasebesi, yönetimin amaçlarını dikkate almaktadır. Bu yönetim amaçları da kimi zaman iş hacmini yükseltmek, kimi zaman maliyetleri azaltmak, kimi zaman da karı yükseltmek biçiminde olabilir. İşletmenin başarısı, ekonomik başarıdan çok amaçlara ulaşmada gösterdiği başarıyla ölçülebilir.

            2.3. Yönetim Muhasebesinin İlkeleri

            2.3.1. Yönetim Muhasebesinin Gelecekle İlgili Olma İlkesi

            Yönetim muhasebesi, finansal muhasebenin aksine işletmenin geleceği ile ilgilenir. Finansal muhasebeden elde edilen veri ve bilgileri yorumlayarak, geleceğe yönelik tahminlerde bulunmaya yardımcı olur. Yönetici kararlarının genellikle geleceğe dönük olması yönetim muhasebesini geleceğe dönük hale getirir.

2.3.2. Yönetim Muhasebesinin Yönetim Kararları İçin Alternatifler Arasında Seçim Yapma Olanağı Sağlama İlkesi

Karar verme, alternatifler arasından seçim yapmayı gerektiren bir işlemdir. Yönetim muhasebesinin amacı da yöneticinin geleceğe dönük kararlar vermesine kolaylık sağlamaktır. Yönetim ile ilgili en etkin kararlar alternatifler arasından işletme için en iyi olanının seçilmesi biçimindedir.

2.3.3. Yönetim Muhasebesinin Bağımsızlık İlkesi

Yönetim muhasebesi, işletmenin gereksinmelerine duyarlıdır ve finansal muhasebeye göre daha bağımsızdır. Yönetim muhasebesi, finansal muhasebe dışındaki diğer bilim dallarından ve tekniklerinden de yaralanır.

2.3.4. Yönetim Muhasebesinin Uyumluluk İlkesi

Yönetim muhasebesi, İşletmenin farklı bölümlerindeki faaliyetleri zamanında ve akılcı bir biçimde değerlendirmeye yardımcı olur ve farklı bölümlerdeki faaliyetlerin birbirleriyle uyumluluk içinde olmalarını sağlar.

            2.4. Yönetim Muhasebesinin Yararları

Yönetim muhasebesinin yararları, başlıca 3 madde halinde sıralanabilir;

1. İşletme için sağlanan kaynakların işletme içindeki akışlarını, bu kaynakların sağlandığı zamandan başlayarak başka amaçlar için kullanıldıkları veya elden çıkarıldıkları zamana kadar izlemek

2. İşletmenin gelecek ile ilgili kararlarını almak.

            3. Yönetim muhasebesi, işletmedeki verimliliği ve karlılığı ölçer,

            Sonuç olarak yönetim muhasebesinin geleceğin, muhasebesi olması nedeniyle işletmenin faaliyetinin sürdürülmesi için yararlı ve gerekli olduğu söylenebilir.

2.5. Yönetim Muhasebesinin İşlevleri

            Yönetim muhasebesinin genel işlevleri, 2 madde olarak sıralanabilir;

            1. İşletmenin planlama faaliyetlerinin yürütülmesi için plan yapanların ya da planı yürütenlerin görev, sorumluluk ve yetkilerinin belirlenmesi,

2. Yönetim işlevleri içinde bulunan yürütme ve denetim faaliyetlerine giren kararların alınması için gerekli bilgilerin doğru ve zamanında sağlanması.

            3. FİNANSAL MUHASEBE VE YÖNETİM MUHASEBESİ İLİŞKİLERİ

            Yönetim muhasebesinde gereksinim duyulan bilgi ve raporlar finansal muhasebeden sağlanır ve bu bilgi ve raporlar analiz edilerek gelecek ile ilgili kararlar alınır.

3.1. Finansal Muhasebe Raporları

            Finansal muhasebe raporları, işletmenin belli bir dönem sonucundaki ekonomik ve finansal durumları ile ilerideki ekonomik ve finansal durumlarında meydana gelmesi olası gelişme ve değişmeleri göstermek amacıyla düzenlenen raporlar olarak tanımlanabilir. Bu raporlardan elde edilecek bilgiler aşağıda 3 madde halinde özetlenmektedir;

            1. İşletmenin kazancının nasıl ve nerelerden sağlandığını belirlemek ve göstermek,

            2. İşletme aktiflerinin neler olduğunu ve bunların nasıl finanse edildiğini belirlemek,

            3. Planlanan işlemlerin işletmenin karlılığına ve finansal yapısına yapabileceği etkileri ortaya koymak.

            Finansal muhasebe raporlarının temel işlevlerini yerine getirebilmesi, bu raporların büyük ölçüde ayrıntılı bilgilerle, yalın, açık ve anlaşılır biçimde düzenlenmelerine bağlıdır. Muhasebe raporlarının taşıması gereken nitelikler aşağıda görüldüğü gibi 8 madde olarak belirtilebilir;

            1. Finansal raporlar kısa ve öz olmalıdır,

            2. Finansal raporlar belli bir amaçla değerlendirilmelidir,

            3. Finansal raporlar anlaşılır olmalıdır,

            4. Finansal raporlar kesin olmalıdır,

            5. Finansal raporlar zamanında hazırlanarak ilgililere sunulmalıdır,

            6. Finansal raporlar, periyodik aralıklarla düzenlenmelidir,

             7. Finansal raporlarda stratejik noktalar ve uygulamada ayrıcalık gösteren ilkeler açıkça belirtilmelidir,

            8. Finansal raporlar yorumlu olmalıdır.

            3.2. Finansal Muhasebe Raporları Türleri

            Finansal muhasebe raporlarını 2’ye ayırarak incelemek mümkündür;

            1. Ana finansal muhasebe raporları; bilanço ve gelir toblosu,

            2. Yardımcı finansal muhasebe raporları; kar dağıtım tablosu, net işletme sermayesi değişim tablosu, fon akım tablosu, nakit akım tablosu, net işletme sermayesi değişim tablosu, nakit bütçesi, proforma bilanço, proforma gelir tablosu.

            Ana ve yardımcı nitelikteki finansal raporların her biri yönetim kararlarına veri ve bilgi sağlamak bakımından önem taşımakla birlikte, bunlardan ana finansal raporlar olarak nitelenen bilanço ve gelir tablolarının işletme kararları ile organik bağımlılığı nedeniyle, çalışmada bu raporlar üzerinde durulmakta ve yönetim kararları ile olan ilişkileri incelenmektedir.

            3.2.1. Bilanço

            Bilanço, işletme ile ilgili kişi ve kurumlara, bir işletmenin belirli bir andaki ekonomik ve finansal durumunu açıkça ve kolayca göstermek için düzenlenen ve bir tarafında (aktifinde) varlıkların, diğer tarafında (pasifinde) varlıkları sağlandığı kaynakların gösterildiği çift taraflı bir tablo olarak tanımlanabilir. Bilanço düzenlemenin amacı, işletmenin belirli bir andaki servetini ve bu servetin kaynağını oluşturan sermayesini belirtmek ve işletmenin bir hesap dönemindeki başarısını bildirmak biçiminde özetlenebilir.

            Bilanço, esas olarak varlıklar ile kaynaklar eşitliği üzerine kurulmuştur. Bilançonun varlıklarını ve kaynaklarını oluşturan bölümler Şekil 1.’de gösterilmektedir;

            Şekil 1.’de hem dönen hem de duran varlıklar içinde belirtilen ticari alacaklar, diğer alacaklar, vb. gibi kalemler arasındaki ayrım; dönen varlıkların ilke olarak bir yılda ya da işletmenin normal dönemi içinde ve doğal koşullar altında paraya dönüştürülmesi veya tüketilmesi öngörülen varlık unsurları olmasına rağmen, duran varlıkların ilke olarak bir yılda ya da işletmenin normal dönemi içinde ve doğal koşullar altında paraya dönüştürülmesi veya tüketilmesi düşünülmeyen veya yararları bir yılda tükenmeyecek olan uzun vadeleri varlık unsurları olmaları biçiminde ortaya çıkar.

Şekil 1.’de hem kısa vadeli yabancı kaynaklar hem de uzun vadeli yabancı kaynaklar içinde belirtilen mali borçlar, ticari borçlar, alınan avanslar, vb. gibi kalemler arasındaki ayrım; kısa vadeli yabancı kaynaklar arasında belirtilmeyenlerin uzun vadeli yabancı kaynak olarak kabul edildikleri biçimindedir.

            Kısa veya uzun vadeli yabancı kaynaklar, işletmenin kısa veya uzun dönemde ödemesi gereken borçlardır. Öz kaynaklar, işletme sahip veya ortakları tarafından işletme kişiliğine tahsis edilmiş kaynaklar olarak tanımlanabilir.

            3.2.1.1. Bilanço Türleri

            Bilanço genellikle aşağıda belirtildiği gibi 2 şekilde düzenlenir;

    Hesap Şeklinde Bilanço; Bu şekilde düzenlenen bilançolarda aktifler bilançonun sol tarafına, pasifler sağ tarafına birbirine paralel bir biçimde kaydedilir. Bu düzenleme biçimi, işletmenin dönen varlıkları ile kısa vadeli borçları, duran (sabit) varlıkları ile uzun vadeli borçları ve öz kaynakları arasında kolaylıkla karşılaştırma yapılmasını sağlar. Aşağıda hesap şeklinde düzenlenmiş bir bilanço görülmektedir

GERİ DÖN